Shkup, 16 tetor/indeks.mk
-Shqipëria është nikoqire Samitit të Procesit të Berlinit, ku marrin pjesë përfaqësues të Gjashtëses Ballkanike dhe përfaqësues të Bashkimit Europian, mes të cilëve kancelari gjerman Olaf Sholc dhe presidenti francez Emanuel Makron. Qëllimi i kësaj nisme, të nisur në vitin 2014, siç shkruan portali lokalno.mk, është përmirësimi i bashkëpunimit rajonal dhe integrimit evropian të rajonit, dhe meqenëse Beogradi, Tirana dhe Shkupi lansuan “Ballkanin e Hapur” në 2019 dhe polemikat nëse këto dy iniciativa po konkurrojnë nuk kanë të ndalë, cila do të kalojë tjetrës, ato plotësojnë njëra tjetrën ose do të integrohen të dyja përfundimisht në një.
Deklarata e kryeministrit shqiptar Edi Rama nga fillimi i korrikut se “Ballkani i Hapur” ka “përmbushur misionin e tij” dhe se fokusi duhet të vendoset te procesi i Berlinit, vetëm u dha shtysë atyre që nuk e panë pozitivisht nga fillimi dhe bazuar në fjalët e Ramës, e panë fillimin e fundit të kësaj nisme.
Analisti politik Daut Dauti se ka pasur shumë konfuzion se çfarë përfaqëson njëra dhe çfarë përfaqëson nisma tjetër. Shikuar realisht, thotë ai, Procesi i Berlinit vendosi parimet kurse Ballkani i Hapur u përpoq t’i “operacionalizojë” ato në praktikë, por ngeci në dyshimet e përditshme politike të vendeve jo-nismëtare, si Mali i Zi dhe Kosova, BiH, me çka janë zbehur përfitimet.
– Ballkani i Hapur kështu mbeti një vepër “në tentativë” e tre iniciatorëve, Rama, Vuçiq dhe Zaev, veçanërisht me shenjën e dy të parëve, që praktikisht në vendet e rajonit, veçanërisht në Kosovë dhe një pjesë të publikut në Shqipëri, u kuptua si diçka e dyshimtë, dhe më në fund, kontribuoi për të mbetur në gjysmë të rrugës. Nëse ndonjë iniciativë rajonale u përmbahet parimeve të barazisë së vendeve si në mundësitë ashtu edhe në përfitime, atëherë ato duhet të mbështeten. Është e vështirë të thuhet nëse BH është “larguar” nga parimet e Procesit të Berlinit, por nëse kjo mjegull nuk hiqet plotësisht, atëherë është më e dobishme ajo që ka paralajmëruar Rama për rikthimin te Procesin e Berlinit, – ka thënë Dauti.
Lidhur me mosprezencën e presidentit serb Aleksandar Vuçiq në Tiranë, bashkëbiseduesi sqaron se mund të supozojmë nëse “eskivimi” e tij është për arsye psikologjike apo politike.
– Supozimi im është se pas ngjarjeve në Banjskë në Kosovë, ku grupi i armatosur u ekspozua dhe u dëbua në mënyrë të turpshme, dhe dyshimet ranë mbi vetë shtetin serb, kështu që mendoj se Vuçiq ka gjykuar se ai nuk duhet të paraqitet në një tubim të tillë, ku do ta fusnim në një “klinç” për t’iu përgjigjur pyetjeve të sikletshme që dëshiron t’i shmangë. Nga ana tjetër, me vetë dyshimet për përfshirjen e shtetit serb dhe autoritetit të tij në organizimin e grupit të armatosur në krye me personin e dytë të Listës Serbe, “filijalës” së Vuçiqit në Kosovë, uli edhe mbështetjen ndërkombëtare dhe e vuri në pikëpyetje “konstruktivitetin” e Vuçiqit në dialogun me Kosovën dhe kështu dobësoi pozitat e tij në sytë e SHBA-së dhe BE-së. E treta do të ishte “tradhtia” e “mikut” të tij (siç trajtohet në një pjesë të publikut shqiptar dhe atij kosovar) Rama, i cili kohë më parë sa nuk e shpalli të vdekur Ballkanin e Hapur, diçka që e habiti edhe vetë Vuçiqin. Nëse i prishet projekti, çfarë duhet të kërkojë në Tiranë ai? Por as vendi i tubimit, Tirana, nuk është destinacioni më i përshtatshëm për momentin pas gjithçkaje që ndodhi në Kosovë- thekson Dauti.
Sipas tij, nëse Ballkani i Hapur bazohet në parimet e procesit të Berlinit, ai vetëm po modifikohet dhe Rama praktikisht paralajmëroi “kthimin te burimi”.
-Ndoshta edhe ngjarjet në Kosovë kanë luajtur rol në “ndërgjegjësimin” e Ramës se kjo nismë rajonale nuk mund të shtyhet më tej nëse lidhet me autorësinë, apo “kumbarinë” e Vuçiqit, sidomos jo në Kosovë dhe Shqipëri, ku po forcohet gjithnjë e më tepër mendimi se Ballkani i Hapur është një iniciativë rajonale për të vendosur hegjemoninë serbe. Pavarësisht nëse ka ndonjë të vërtetë në këtë, ne shohim që me gjithë ndryshimet nuk po shkon mirë as në Mal të Zi, ndaj është më realiste që atë që e pa edhe Rama, që Ballkanin e Hapur ta “ribrandojë”, që të mos ketë dyshime. Duket se shoqëritë tona të politizuara në shumë mënyra, kur të gjithë janë dyshues ndaj të gjithëve, ende u besojnë atyre nismave rajonale që kanë autoritet ndërkombëtar- vlerëson Dauti.
Dauti më tej ka thënë se askush nuk është kundër Ballkanit të hapur nëse bazohet në parimet e Procesit të Berlinit, “por Kosova dhe opozita në Shqipëri nuk i besojnë Vuçiqit, për të cilin besojnë se do të vërshojë vendet me produkte serbe, diçka që vendet e tjera, sidomos jo Kosova dhe Shqipëria, nuk mund ta bëjnë me produktet e tyre në tregun serb”.
– E vërteta është se edhe pa Ballkanin e Hapur tregjet tona janë të vërshuara me produkte serbe! Nëse këtu vazhdojnë frustrimet historike dhe mosnjohja e Kosovës, është argument i fortë të mos i besohet Vuçiqit. E përmendim sepse në këtë iniciativë rajonale, përveç Maqedonisë, secili prej vendeve ka një lloj ndikimi apo varësie nga Serbia në nivel politik, kulturor apo ekonomik. Nga ana tjetër, të jemi të sinqertë, Serbia nuk e kundërshtoi bashkimin e Kosovës të “pa njohur” në Ballkanin e Hapur, ndaj qeveria e Kurtit nuk deshi të dëgjonte, edhe pse do të uleshin në të njëjtën tavolinë si të barabartë me Vuçiqin. përfaqësues i një shteti. Po të dëgjosh përfaqësuesit e komunitetit të biznesit, ata do të thonë të kundërtën e politikanëve dhe elitave të politizuara mediatike dhe intelektuale, por këto janë marrëdhëniet mes vendeve, të rënduara nga ngjarje dhe dyshime historike. Prandaj, Ballkani i Hapur nuk kishte shpëtim.-përfundon Dauti në vlerësimet e tij dhënë portalit lokalno.mk